Τρίτη 31 Μαρτίου 2020

Βουτιά στην ανοσία

Ήταν ένα από κείνα τα απογεύματα του Απρίλη, περιμένοντας το Πάσχα, πριν από την Μεγάλη Εβδομάδα. Ο καιρός γενικά ήταν εξαιρετικός, ακόμη και για την Άνοιξη. Που σημαίνει ότι είχαν ξεκινήσει όλες αυτές οι μαζώξεις που χαρακτήριζαν το χωριό μας. Οι άντρες στα καφενεία, οι γυναίκες, στον απόηχο της μέρας, να μαζεύονται στις γωνιές με τις «γκομοράδες», σχολιάζοντας τα πάντα και τα παιδιά να παίζουν στις γειτονιές.


Είχαμε βγει με τους «Κουπούρδηδες» (τον Γιώργο και τον Ντίνο) να παίξουμε… «πόλεμο». Η μάνα μου ακόμη μέσα στο σπίτι μαζί με την Ουρανία, την αδελφή μου, ενώ ο πατέρας μου ετοιμαζόταν να πάει στο καφενείο. Κάποια στιγμή, η αναζήτηση του «εχθρού» με έκανε να έχω ανέβει στη μάντρα του στάβλου που είχαμε απέναντι απ’ το πατρικό μου. Πλήρης εξαρτήσεων, με αυτά τα αυτοσχέδια ξύλινα «πολυβόλα» ανά χείρας και μερικές παλιές λουρίδες του παππού ή του μπαμπά, χιαστί στο στήθος, που έπαιζαν το ρόλο των δεσμίδων.

Να θυμίσω εδώ, ότι ο  παλιός Ασπρόπυργος ήταν πήχτρα στους στάβλους, έντονο στοιχείο της ανάπτυξης του τόπου, που στα περισσότερα σπίτια βρίσκονταν μέσα στις αυλές, δίνοντας το ψωμί της οικογένειας σε πάρα πολλές από αυτές. Σε όλους  τους στάβλους υπήρχε μια «τάξη». Ο στεγασμένος χώρος που σταβλίζονταν τα ζώα στα παχνιά τους, έξω η στέρνα που τις βγάζαμε μια-μια να πιούν νερό και -συνήθως- σε μια γωνιά του χώρου, περιφραγμένος και ανοικτός στην μια πλευρά ο χώρος που μαζεύαμε την κοπριά με τα καρότσια, μέχρι να έλθει ο «Μουλάτσης» να την πάρει και ξανά απ΄ την αρχή. Η μάντρα που είχα ανέβει, λοιπόν, «αναζητώντας τον εχθρό», ήταν η μια πλευρά αυτού του περιφραγμένου χώρου, αυτή που βρισκόταν από την πλευρά του δρόμου. 

Εξοικειωμένοι ΌΛΟΙ οι «αυτόχθονες ιθαγενείς» με τις «ευωδιές», ΔΕΝ μας ενοχλούσαν, εν αντιθέσει με τους έξωθεν επισκέπτες που ανάμεσα στα πιασίματα της μύτης και τις εκφράσεις απέχθειας, ξεστόμιζαν κανένα «…μα πως αντέχετε;» Ανεβασμένος λοιπόν πάνω στη μάντρα, έξω ο δρόμος, μέσα ο λόφος της κοπριάς, βλέπω τον πατέρα μου να ανοίγει την εξώπορτα και να φεύγει για το καφενείο. Γυρνώντας προς το μέρος μου, μου είπε ένα 
  • «Πρόσεχε! Θα πέσεις!...»  
Κι έφυγε… Κάπου είχε χαλαρώσει το παιχνίδι, δεν θυμάμαι τι είχε συμβεί και στεκόμουν στην μάντρα, στη πάνω γωνία της, εκεί που γειτνίαζε με το σπίτι των Κατσαρών, του Γιάννη, του Τάσου και του Μάκη, όρθιος, περιμένοντας. Ξάφνου, πετάχτηκε ο Ντίνος, 
  • «Γερμανοί!...» 
Και κάνω να τρέξω…

Όπως καταλαβαίνετε, βούτηξα στη κοπριά! Έπεσα μέσα και χάθηκα! Βουβάθηκε ο κόσμος! Ενστικτωδώς, σηκώθηκα όρθιος, πνιγμένος από την κορυφή μέχρι τα νύχια και άκουσα όλον αυτόν τον πανικό, μια καταστροφή! Η μάνα μου να φωνάζει…
  • «Μόι ποπο-ζ! Ου βρα!». 
(Το Μόι ποπο-ζ είναι απόγνωσης σημαντικόν κι έχει την έννοια του «Παναγία μου» στη γλώσσα των Θεών και των Ηρώων. «Σκοτώθηκε!»

Η θεία-Τσάνα (Αλεξάνδρα), η μαμά των Κατσαρών, να τρέχει να φωνάξει τον θείο-Μήτσο, τον «Αμερικάνο» να έλθει να βοηθήσει να με τραβήξουν, η Βούλα του Μελέτ-Μυλωνά να τραβάει τα μαλλιά της, ωρυόμενη…
  • «Κου βάτε, ντιάλι; Κου ίστ αι ιβογκ-λ;» (Που πήγε το παιδί; Που είναι ο μικρός;)
Η δε Βιβή, η κόρη του Φωτ-Αντώνη, η κολλητή της μάνας μου, να τρέχει να φωνάζει τον θείο-Τέλη για βοήθεια. Η μόνη ψύχραιμη (τουλάχιστον έτσι έδειχνε) ήταν η θεία-Κούλα, η γυναίκα του Φωτ-Αντώνη…
  • «Θα βγει! Και θα' ναι μια χαρά!»
Η μεγάλη πόρτα του στάβλου άνοιξε κι όλος αυτός ο κόσμος, συνωστίστηκε μπροστά από τον λόφο της κοπριάς, με εμένα στη μέση του, να εξέχει το κεφάλι μου! Η συγχωρεμένη η μάνα μου να φωνάζει…
  • «Κακούργε!...», «Που θα μπεις;…» 
Θυμάμαι είχε έλθει ο Τέλης ο Μιχαήλ με τον πεθερό του, τον Φωτ-Αντώνη κι  ο Τάσος ο Κατσαρός, οι οποίοι βέβαια δεν τολμούσαν να κάνουν βήμα προς τα μένα! Κι εγώ; Περπατούσα κανονικά να βγω και για κάποιο λόγο, που μέχρι σήμερα αδυνατώ να εξηγήσω, δεν μπορούσα να μυρίσω απολύτως τίποτε!

Όταν γύρισε ο πατέρας μου, η μάνα μου με είχε πλύνει με το λάστιχο στην αυλή, τα ρούχα -εννοείται- πετάχτηκαν, μου έδωσε ένα μπερντάκι, που έβαλα και στη τσέπη! Αμ, να ‘χεις βουτήξει στο σκατό, αμ, το ξύλο- ξύλο! Προς γνώση και συμμόρφωση! Η μάνα μου είχε πάρει τηλέφωνο κι είχε έλθει κι ο Γιατρός, ο Φώτης ο Τσεβάς, που η μάνα μου εμπιστευόταν όσο κανέναν και ακολουθούσε κατά γράμμα τις υποδείξεις του. Κάπου ανάμεσα στο κυνηγητό από τον πατέρα μου και την εξέταση από τον Γιατρό, θυμάμαι που μου είπε…
  • «Ρε μπαγάσα, για ένα πράγμα είμαι σίγουρος. Βούτηξες στην ανοσία!» 
και γυρνώντας προς τη μάνα μου...
  • «Αγαθούλα, ΔΕΝ θα πάθει τίποτε από εδώ και πέρα στη ζωή του». 
Δεν ξέρω τι είδε ο Γιατρός, αλλά εγώ μέχρι σήμερα το Βιβλιάριο Ασθενείας (έκδοση 1977), το έχω πεντακάθαρο!...

Τρίτη 21 Ιουλίου 2015

Το σεργιάνι μου στον κόσμο

Σαν σήμερα, στις 21 του Ιούλη του 1962, ξεκινούσα τη βόλτα μου στον κόσμο. Έπαιρνα τις πρώτες μου ανάσες, βγαλμένος από τα σπλάχνα μιας Άγιας, Θείας γυναίκας. Μιας Μάνας που «έφυγε» γρήγορα από κοντά μου και -που τότε- μου διάλυσε τον κόσμο όλο! Μου τον έκανε σμπαράλια!

Σαββατογεννημένο μ' έλεγε η Μάνα μου. Άσχετα αν ήταν Κυριακή ξημερώματα, γύρω στις 02:00! Ήταν αυτή η «θέση» των παλιών, η μέρα να ξεκινάει όταν ξύπναγαν! Βέβαια, το 02:00 το 'λεγε η μάνα μου, αλλά όταν της έλεγα... 
  • Πως Σάββατο ρε Μάνα; Αφού 'χαν περάσει τα μεσάνυχτα!...
απαντούσε παίρνοντας αμυντική στάση...
  • Εγώ Σάββατο βράδυ πόνεσα για σένα κι όταν ξημέρωσε Κυριακή, σ' είχα γεννήσει!
Όταν το συνέχιζα και της γινόμουν φορτικός... 
  • Πρέπει να υπέφερες με μένα στην εγκυμοσύνη, γιατί -μάλλον- έχασες τις ώρες, αλλιώς δε εξηγείται πως «καταφέρατε» να με εγγράψουν ως γεννημένο το Σάββατο»!... 
εκείνη ΠΑΝΤΑ χαμογελούσε! Ο πατέρας μου, ΔΕΝ είπε ποτέ, τίποτε γι' αυτό! Έτσι κι αλλιώς, ήταν "Σφίγγα" σε κάτι τέτοια θέματα...


Συγγενείς, γνωστοί και φίλοι, μου λένε ότι ήμουν ατίθασος σαν παιδί και πολύ αντιδραστικός. Ανυπάκουος! Για όλο μου το σόι ήμουν...
  •  «Ο δεν έχει ανάγκη!» 
Με υπέρμετρα, απίστευτα νεύρα. 
  • «Εσύ, Γιάννη, ΔΕΝ ήσουν νευρικός. Εσύ γεννήθηκες νευρικός!» 
ήταν -και είναι- μια από τις κουβέντες τους, όταν ξεκινάνε τέτοιου είδους συζητήσεις, σε ομηγύρεις, στο Ομορφόσογο και Μεγαλόγο!

Σχολή Λιάκου - ΣΤ' Δημοτικού 1973/74 (19-9-1973). Στους όρθιους, ο 3ος από αριστερά.  Ο ξανθός, ο συνοφρυωμένος!

Τα χρόνια έφυγαν σαν τα φύλλα που τα παίρνει ο άνεμος. Μαζί τους, σιγά-σιγά, έφυγαν και τα πολλά νεύρα. Πέρα από τους γονείς μου, φρόντισαν γι’ αυτό, δυο Άνθρωποι. Ο Τέλης ο Μιχαήλ και ο Γιάννης ο Χατζής. Στο σπίτι του πρώτου, μεγάλωσα. Πέρα από την βιολογική μου, είχα ακόμα 2 αδελφές. Και την Αγία γυναίκα του, μια Παναγία προσωποποιημένη, σαν μια Μάνα ακόμη! Ένας ανιδιοτελής Άνθρωπος που ήταν και ο μόνος που εγώ άκουγα. Ο δεύτερος, φροντίζοντας για την διαπαιδαγώγηση, πέρα από το σχολείο. Με τις αξίες και τους κώδικες που σου δίνει ο Αθλητισμός. Ο Άνθρωπος αυτός με έκανε να λατρέψω το ποδόσφαιρο. Και μέσα απ’ αυτό και την ομάδα, να μου μάθει την συνεργασία, την ομαδικότητα και την αλληλεγγύη. Και  την υπομονή με την ζωή του!

Γ' Λυκείου Ασπροπύργου 1979/80 (25-3-1980). Στην 3η σειρά, ο 4ος από αριστερά.

Μεγάλωσα και έγινα άντρας. Όχι εύκολα. Και κάποιες φορές νιώθω πως ο χρόνος πέρασε απότομα. Μεγάλωσα πια. Και συνεχίζω να μεγαλώνω. Μεγαλώνω όμως και νιώθω πως ξαναγίνομαι παιδί! Ή μήπως «μικραίνω» όσο μεγαλώνω; Δεν ξέρω!

Το ομοσφόσογο που λέγαμε παραπάνω.  Με τον πρώτο μου ξάδελφο, Δημήτρη Πηλιχό.

Στα χρόνια που έφυγαν έμαθα πολλά... Και έδωσα... Και πήρα... Και λάθη έκανα. Άθελά μου μπορεί και να πλήγωσα. Από κάποια πράγματα πληγώθηκα. Σε άλλα κέρδισα, αλλού έχασα. Αγάπησα και αγαπήθηκα. Σε μερικά πράγματα έσπασα τα μούτρα μου. Υπήρξαν πράγματα και καταστάσεις που ψυχικά μάτωσα! Εμένα όμως ΔΕΝ με προστάτεψα! Πάμπολλες φορές στη ζωή μου, στάθηκα «ξεγυμνωμένος» μπροστά στον καθρέφτη!

Υπηρετώντας την πατρίδα. Μηχανικός - Υπόλογος στα McD.D. F-4E Phantom II.
114 Π.Μ. - 339 Μ.Α.Π.Κ. - Ανδραβίδα και στα νησιά ανά την επικράτεια για τα Readiness

ΔΕΝ μίσησα τίποτε και κανέναν. Δεν τα κατάφερα, δεν το θέλησα, δεν το μπόρεσα. Ούτε ακόμα κι αυτόν που σκότωσε τη Μάνα μου, στο αυτοκινητιστικό δυστύχημα, τότε, τον Φλεβάρη του 1990! Στα χρόνια που πέρασαν και κέρδισα και έχασα. Δοκίμασα και δοκιμάστηκα. Αλλά άντεξα και μ’ άντεξαν. Κάποιοι μπορεί και να με ανέχτηκαν. Δεν ξέρω πόσο. Μπορεί για λίγο, μπορεί για πολύ, μπορεί και για πάντα!

Στη παραλαβή της U-2000/-2050 στο Διυλιστήριο Ασπροπύργου, ο 3ος από δεξιά

Άνθρωπος είμαι σαν κι εσάς. Και χαμογελάω... και κλαίω... και λυπάμαι... και πονάω... και νιώθω... και αισθάνομαι... και ερωτεύομαι... και αγαπάω... και ευγνωμονώ, όπως εσείς! Αγάπησα τα λάθη μου. Δεν τα αρνήθηκα ποτέ μου. Και δεν τα «πέταξα» από πάνω μου. Γιατί κι αυτά δικά μου ήταν. Και θα είναι. Γιατί με έκαναν καλύτερο ή σοφότερο!

Ποτέ μου δεν έπαψα να διαβάζω. Διαβάζω πάρα πολύ. Δεν πετάω τυπωμένη σελίδα, αν πρώτα δεν την ξεκοκκαλίσω! Και όπως θα έχετε ήδη διαπιστώσει, γράφω πάρα πολύ. Λατρεύω το να γράφω. Κυρίως στο χαρτί. Αυτά είναι «κατορθώματα» του δεύτερου «πατέρα» μου, του Νίκου του Λαζάρου. Του Ανθρώπου που μ’ έμαθε να ψάχνω και να αμφισβητώ τα ΠΑΝΤΑ! Και μου πέρασε και την τρέλα με τα εργαλεία γραφής. Και φυσικά, μιλάω πολύ! Πάρα πολύ! Και λέω πολλά! Πάρα Πολλά! Παθιάζομαι όταν μιλάω. Αυτό το χρέος στον ΜΈΓΑ Άνθρωπο και Δάσκαλο μου, τον Μιχάλη τον Λιάκο. 
  • «Πελέκησέ τον!» 
ήταν τα λόγια του πατέρα μου όταν με πρωτοπήγε στο σχολείο! 
  • «Τα παιδιά, Περικλή, δεν θέλουν πελέκημα! Θέλουν λόγο και επιχειρήματα!» 
Κάτι παραπάνω από Πατέρας! 
  • «Μίλα Γιάννη! Βγάζε τα! Μη τα κρατάς μέσα σου. Βαραίνουν πολύ, αγόρι μου και στο τέλος σε πλακώνουν!» 
Είχε το τρόπο του, βέβαια, να τα περνάει, αλλά και απίστευτη υπομονή μαζί μου!

Με εκλεκτούς φίλους πρώτα και μετά συναδέλφους και τους ανθρώπους της αναδόχου εταιρείας κατασκευής (HYUNDAI)

Όλοι οι άνθρωποι που μπήκαν στη ζωή μου τα χρόνια που πέρασαν με έμαθαν και κάτι. Κι ότι είμαι τώρα, σ΄ αυτούς το χρωστάω. Σ΄ αυτούς που μπήκαν στη ζωή μου για λίγες στιγμές, σ΄ αυτούς που μπήκαν για λίγο και σ΄ αυτούς που μπήκαν για πάντα!

Προσπαθώ να καταλαβαίνω τους ανθρώπους. Και πολλές φορές καταλαβαίνω πιο πολλά απ΄ όσα θέλουν οι άλλοι να καταλάβω. Είμαι αυτό που βλέπετε και διαβάζετε. Κι ότι είμαι, φαίνεται. Κάνει μπαμ αμέσως. Δεν μπορώ να το κρύψω. Ούτε να το αρνηθώ. Είμαι αθυρόστομος και για μερικούς ιδιότροπος.


Παραμένω όμως ένας αυθεντικός άνθρωπος! Που σημαίνει ότι λειτουργώ με το συναίσθημα και με τους κανόνες που μου έμαθαν η οικογένειά μου, οι δάσκαλοί μου και οι άνθρωποι που σμίλεψαν τον χαρακτήρα μου! Ίσως ΛΑΝΘΑΣΜΈΝΑ για την εποχή που ζούμε, αλλά ΑΥΘΕΝΤΙΚΆ!

Συνεχίζω να παραμένω ΑΛΛΕΡΓΙΚΌΣ σε υποδείξεις, σε «κατευθυντήριες γραμμές», σε δήθεν εξυπνάδες και σε Φαινόμενα Συγκεκαλυμμένης Ανωτερότητας. Διαπιστευτήρια δεν ζητάω και δεν δίνω σε κανένα. Δεν σιώπησα ΠΟΤΈ ΜΟΥ! Ούτε και σκοπεύω να το κάνω!

Η ομάδα των Μονάδων Διύλισης, στο Εσωτερικό Πρωτάθλημα των ΕΛ.ΔΑ. Στους όρθιους, ο 3ος από αριστερά.

Συνεχίζω να παραμένω ΑΝΟΙΚΤΌΣ σε απόψεις που βγαίνουν «από καρδιάς», μη καθοδηγούμενες, ανεξάρτητα από την προέλευση τους. Ακόμα και αν προέρχονται απ' τα λεγόμενα «άκρα». Στην εκκλησία πάω σπάνια. Δεν μου φταίει ο Θεός, γιατί αν θέλω να Του μιλήσω, έχω και το θάρρος και το σθένος. Μου φταίει όμως η υποκρισία και το δήθεν!

Συνεχίζω να παραμένω ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΌΣ σε οτιδήποτε ΔΕΝ ΣΈΒΕΤΑΙ την ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια. Τριάντα εννέα (39) χρόνια εργασίας στη βάρδια, Νύχτα και Μέρα, περνώντας απ' όλες τις βαθμίδες της Παραγωγής, τα τελευταία 20 σε θέση ευθύνης ανθρώπων και εξοπλισμού, στον μεγαλύτερο ενεργειακό όμιλο της χώρας, τα «Ελληνικά Πετρέλαια» με έμαθαν να σέβομαι τον μόχθο και τη δουλειά. Μου έμαθαν την συνέπεια και τον επαγγελματισμό. Την αγωνία για το κοινό καλό, αλλά και την συναδελφικότητα!

Η ομάδα των ΕΛ.ΔΑ. Πρωταθλήτρια του Πρωταθλήματος Επιχειρήσεων του 1994. Στους όρθιους, ο 3ος από αριστερά

Και βέβαια, συνεχίζω να ΥΠΑΚΟΎΩ μόνο στην ΜΙΑ και ΜΟΝΑΔΙΚΉ ΑΡΧΉ, που δεν είναι άλλη από την προσωπική μου συνείδηση! Στην οποία υποτάσσομαι ΤΥΦΛΆ!

Τα χρόνια πέρασαν και περνούν. Κι εγώ συνεχίζω να μεγαλώνω. Κι ας παραμένω μέσα μου ένα παιδί. Με ότι κι αν αυτό συνεπάγεται. Καλό ή κακό.

Σαν αυτό το παιδί που βγήκε από τα σπλάχνα αυτής της Άγιας Γυναίκας, αυτής της Θείας Μάνας σαν σήμερα εκείνο το καλοκαίρι του 1962 και που άθελά της, με την «φυγή» της, μου άφησε δυο παράπονα. Το ένα ότι δεν πρόλαβε να «γνωρίσει» τον μάγκα και τις γοργόνες μου και ότι από τότε που «έφυγε» ΔΕΝ με ξανάπε ΠΟΤΈ και ΚΑΝΈΝΑΣ...
  • «Παιδί μου!...»
Χρόνια μου Πολλά, λοιπόν! Και κυρίως, Καλά!



Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Η κοινή μοίρα των Escobars

Στις 22 Ιουνίου 1994 στην Καλιφόρνια, απειλητικά μηνύματα φθάνουν στο ξενοδοχείο που έχει καταλύσει η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Κολομβίας, με αφορμή τη συμμετοχή της στο Παγκόσμιο κύπελλο, που εκείνη τη χρονιά διεξαγόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Δεκαπέντε (15) ημέρες αργότερα, ξημερώματα της 3ης Ιουλίου, ο αρχηγός της ομάδας, Andrés Escobar, δολοφονείται εν ψυχρώ στη γενέτειρα του, το Medellin της Κολομβίας. Ήταν μόλις 27 χρονών. Στην ίδια πόλη έξι μήνες νωρίτερα, είχε χάσει τη ζωή του ένας άλλος Escobar, ο διαβόητος Pablo, γνωστός και ως "Ο βασιλιάς της κοκαΐνης". Ας ταξιδέψουμε νοερά στην Κολομβία.

Ο Andrés Escobar μεγάλωσε στη συνοικία Calasanz της πόλης Medellin. Ήρεμος και πράος χαρακτήρας, πειθαρχικός μαθητής επίσης και με ταλέντο στο ποδόσφαιρο στο οποίο αφιερώθηκε όταν αποφοίτησε από το κολλέγιο, έχοντας χάσει πρόωρα την μητέρα του από την επάρατη νόσο. 

Η πρώτη ομάδα της επαγγελματικής του καριέρας, ήταν η Atletico Nacional του Medellin. Αγωνιζόταν ως αμυντικός και διακρινόταν για την αυτοσυγκέντρωση και την σοβαρότητα του. Άρπαξε από τα μαλλιά την ευκαιρία που του έδωσε ο προπονητής του, Francisco Maturana και έγινε ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της. Η Atletico Nacional του Medellin, έγινε το 1989 η πρώτη ομάδα από την Κολομβία που κατέκτησε το Copa Libertadores, με τον Andrés μάλιστα να πρωταγωνιστεί στον τελικό. Ο πραγματικός όμως πρωταγωνιστής για λογαριασμό του κολομβιανού συλλόγου εκείνη την εποχή, ήταν άλλος.  

Ο Pablo Escobar, βαρόνος των ναρκωτικών που θεωρείται μέχρι και σήμερα, ο πλουσιότερος κακοποιός στην παγκόσμια ιστορία, με μια αμύθητη περιουσία που ανάγκασε κάποτε το περιοδικό Forbes να τον συμπεριλάβει στη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, είχε λατρεία στο ποδόσφαιρο και ανάγκη να ξεπλύνει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Κάπως έτσι η Nacional μετατράπηκε σε ένα τεράστιο, προσωπικό του πλυντήριο.  

Μετά την κατάκτηση του Copa Libertadores, o Pablo κάλεσε όλη την ομάδα στην έπαυλή του, για να συγχαρεί τους ποδοσφαιριστές. Όλοι τους γνώριζαν ποιος ήταν ο πραγματικός εργοδότης τους. Ο Andrés, παρότι ο τρομερός συνονόματος του, τον είχε σε μεγάλη εκτίμηση, ήταν διστακτικός απέναντι του, (κάτι που ομολόγησε δημόσια η αδερφή του, χρόνια αργότερα) ωστόσο έδωσε κανονικά το παρόν στους εορτασμούς. Άλλωστε για πολλούς από τους ποδοσφαιριστές, ο Pablo Escobar ήταν σχεδόν ένας σωτήρας.

Κατηγορούσαν τον Pablo ότι διακινεί ναρκωτικά, αλλά εμείς ήμασταν χαρούμενοι γιατί αποκτήσαμε αξιοπρεπή ποδοσφαιρικά γήπεδα, αφιερωθήκαμε στο ποδόσφαιρο και μπορέσαμε να μείνουμε μακριά από τα ναρκωτικά. 
Leonel Alvarez (Πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής)
 
Το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα απροσπέλαστο νησί. Αποτελεί μέρος της κοινωνίας και τα καρτέλ μοιάζουν με ένα τεράστιο χταπόδι. Απλώνουν τα πλοκάμια τους παντού. Το μαύρο χρήμα μας βοήθησε να διατηρήσουμε το επίπεδο του πρωταθλήματος υψηλό και κρατούσαμε στη χώρα τους καλύτερους παίκτες. Αυτή ήταν η πραγματικότητα.
Francisco Maturana (Πρώην Ομοσπονδιακός προπονητής)
 
O Pablo δεν ήταν ο μόνος που μέσω της αγάπης του για το ποδόσφαιρο, ξέπλενε μαύρο χρήμα. Το ίδιο συνέβαινε και με άλλα καρτέλ. Κάπως έτσι ξεκίνησε στην Κολομβία η εποχή του NarcoFootball. Το καρτέλ του Escobar ήλεγχε την Nacional και την Medellin, το καρτέλ του “El Mexicano” José Gonzalo Rodríguez Gacha πατρονάριζε την Millonarios και το καρτέλ του Miguel Rodríguez Orejuela την America de Calli. Όλες τους, ομάδες με πολλούς φιλάθλους και υψηλή δημοφιλία.
  
Στην έπαυλη του Pablo, διοργανώνονταν μικρά τουρνουά με σημαντικούς ποδοσφαιριστές της εποχής, όχι μόνο κολομβιανούς, (τα ονόματα των οποίων δεν διέρρευσαν ποτέ, για ευνόητους λόγους) στα πλαίσια στοιχημάτων που έβαζε ο ίδιος με τον “El Mexicano”, με τον οποίο διατηρούσε καλές σχέσεις, παρά τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Το έπαθλο για τους ποδοσφαιριστές, που ταξίδευαν εκεί με ιδιωτικά ελικόπτερα, ήταν χρηματικά ποσά πολύ υψηλότερα και από τα ετήσια συμβόλαια τους.
     
Πρώτα βλέπεις την ομάδα στην οποία επενδύεις σαν παιχνίδι, αλλά μετά θέλεις το δικό σου παιχνίδι να είναι το καλύτερο. 
Fernando Rodriguez Modragon (πρώην μέλος καρτέλ)
 
Στο πρωτάθλημα του 1989, η Medellin αγωνιζόταν με την America de Calli. Παρότι φαβορί, ηττήθηκε έχοντας φρικτά παράπονα από την διαιτησία του Alvaro Ortega. Ο Pablo Escobar, εξοργισμένος διέταξε την εκτέλεση του άτυχου άντρα. Όπερ και εγένετο. Ο άνθρωπος που είχε λάβει την εντολή για την δολοφονία του Ortega, ήταν γνωστός στην πιάτσα με το προσωνύμιο "Popeye".
 
Έχω σκοτώσει πάνω από 250 ανθρώπους, αλλά από ένα σημείο και μετά, μόνο αν είσαι ψυχοπαθής συνεχίζεις να τους μετράς. Ήμουν το δεξί χέρι του Pablo Escobar. 
Jhon Jairo Velásquez Vásquez "Popeye"
 
Ενώ τα καρτέλ έκαναν κουμάντο στο ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι της χώρας, η εθνική ομάδα προήλαυνε προς το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994. Έχοντας μείνει μακριά από τον κορυφαίο ποδοσφαιρικό θεσμό για 28 χρόνια, η παρέα των Carlos Valderrama, Faustino Asprilla, Adolfo Valencia, René Higuita και του Andrés Escobar, έμοιαζε ασταμάτητη. Η απευθείας πρόκριση για το USA ‘94, ήρθε με μια εμφατική νίκη με τελικό σκορ 5-0, μέσα μάλιστα στην Αργεντινή. Πίσω στην πατρίδα, οι προσδοκίες του κόσμου ήταν υψηλές.
 
Στο μεταξύ ο Pablo (ουσιαστικά με δική του πρωτοβουλία) είχε φυλακιστεί. Οι διεθνείς τον επισκέπτονταν στη φυλακή κρυφά και έπαιζαν ποδόσφαιρο μαζί του! Μια απρόσεκτη σχετική επίσκεψη του René Higuita, (βασικού τερματοφύλακα της εθνικής) έμελλε να στοιχίσει την θέση του στο παγκόσμιο κύπελλο. Δεν ήταν καν στην αποστολή για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο τότε ομοσπονδιακός προπονητής και πρώην της Nacional, Francisco Maturana, υπερασπίζεται μέχρι και σήμερα εκείνη την επιλογή των παικτών του, λέγοντας:"Ποιος θα τολμούσε να αρνηθεί μια πρόσκληση σε δείπνο, από τον Don Vito Corleone."
 
Στις 2 Δεκεμβρίου του 1993 ο Pablo Escobar, που στο μεταξύ είχε δραπετεύσει, σκοτώνεται μετά από μια τρομερά αιματηρή επιχείρηση που διήρκεσε σχεδόν έναν χρόνο και ένας νέος κύκλος τρομακτικής βίας ξεσπά στη χώρα, την ώρα που η εθνική ομάδα ετοιμάζεται για τη συμμετοχή της στο παγκόσμιο κύπελλο. Ο Pablo Escobar ήταν κακοποιός, αλλά όταν βρισκόταν στα πράγματα, καμία παραβατική ενέργεια δεν λάμβανε χώρα, χωρίς την δική του άδεια. Και ο Pablo Escobar λάτρευε τους ποδοσφαιριστές. Με τον θάνατο του, εκατοντάδες μικρότερες οργανώσεις άρχισαν να δρουν ανεξέλεγκτα.
 
Η Κολομβία ταξιδεύει στις Η.Π.Α. και ο Andrés Escobar, που στο μεταξύ φαίνεται να έχει συμφωνήσει με την ιταλική AC Milan, κάνει τις πρώτες δηλώσεις: "Βιώνουμε πολύ δύσκολες καταστάσεις στη χώρα μας και ο μόνος τρόπος να πετύχουμε κάτι καλό εδώ, είναι να μείνουμε συγκεντρωμένοι στο ποδόσφαιρο" λέει, συμπληρώνοντας ότι διαβάζει καθημερινά αποσπάσματα από τη Βίβλο για να ηρεμεί. Ωστόσο η ηρεμία δεν πρόκειται να συντροφεύσει την αποστολή της ομάδας, ούτε για μία ημέρα.
 
Η Κολομβία, που λογιζόταν από τα φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου, χάνει στο εναρκτήριο παιχνίδι της από τη Ρουμανία με 3-1 και τα γεγονότα που ακολουθούν, αγγίζουν τα όρια της παραφροσύνης. Με την επιστροφή της ομάδας στο ξενοδοχείο, γίνεται γνωστό ότι ο αδερφός ενός ποδοσφαιριστή, του Luis Fernando “Chonto” Herrera, έχει δολοφονηθεί. Ο Andrés προσπαθεί να τον παρηγορήσει. Πολύς κόσμος πίσω στην πατρίδα, έχασε πολλά λεφτά από την ήττα της εθνικής και έτσι ο επόμενος αγώνας, εκείνος απέναντι στην διοργανώτρια Αμερική, απέκτησε κυριολεκτικά, σημασία ζωής ή θανάτου. Οι ποδοσφαιριστές ήταν τρομοκρατημένοι.
 
Όλοι καλέσαμε τις οικογένειες μας. Η αστυνομία πήγε στα σπίτια μας. 
Faustino Asprilla
 
Λίγη ώρα πριν την αναμέτρηση με την Αμερική, στα αποδυτήρια των κολομβιανών επικρατούσε νεκρική σιγή. Ο προπονητής μπήκε στα αποδυτήρια κλαίγοντας. Νωρίτερα, είχε δεχθεί ξεκάθαρη προειδοποίηση ότι ένας παίκτης κλειδί, ο Gabriel Jaime “Barrabas” Gómez, ΔΕΝ θα έπρεπε να αγωνιστεί. Σε διαφορετική περίπτωση, οι εκβιαστές απείλησαν ότι θα σκότωναν όλα τα μέλη της αποστολής. Ο Maturana δεν είχε επιλογή. Ο Barrabas δεν αγωνίστηκε, η Κολομβία αν και καλύτερη έχασε και το χειρότερο ήταν, ότι η ήττα ήρθε με ένα αυτογκόλ του Andrés Escobar στο 34ο λεπτό του αγώνα. Μέχρι εκείνον τον αγώνα, ο Andrés δεν είχε πετύχει ποτέ αυτογκόλ στη καριέρα του.

 ● Όταν ο γιος μου, είδε το αυτογκόλ του θείου του στην τηλεόραση, μου είπε χωρίς δισταγμό ότι, τώρα μαμά θα τον σκοτώσουν τον θείο. 
Maria Esther Escobar (αδερφή του Andrés)
 
Η ομάδα επέστρεψε στην Κολομβία και ο Andrés προσπάθησε με την βοήθεια της οικογένειας του, να προσπεράσει την άτυχη στιγμή που έμοιαζε να τον στιγματίζει, παρότι η γενικότερη εκτίμηση των συμπατριωτών του, προς το πρόσωπο του, ήταν δεδομένη. Δυο εβδομάδες μετά την επιστροφή από την Αμερική, στις 2 Ιουλίου του 1994, αποφάσισε να βγει με μερικούς φίλους του, παρότι η σύντροφος του Pamela Cascardo, αλλά και ο προπονητής του, τον συμβούλεψαν να μην το κάνει. Ο ίδιος πίστευε ότι έπρεπε να ορθώσει ανάστημα, για χάρη των δικών του ανθρώπων.
 
Επισκέφθηκε ένα nightclub το “El Indio” στη γενέτειρα του, το Medellin και όλα έμοιαζαν να κυλάνε ομαλά, μέχρι την στιγμή που κάποιοι θαμώνες άρχισαν να τον περιπαίζουν, με αφορμή το περιβόητο αυτογκόλ του. Χωρίς να διστάσει, προσπάθησε να μιλήσει μαζί τους. "Ήταν ένα ειλικρινές λάθος" τους είπε. Ενοχλημένος, έφυγε από το μαγαζί και καθώς κατευθυνόταν στον χώρο όπου βρισκόταν σταθμευμένο το αυτοκίνητό του, βρέθηκε μπροστά σε τρεις άνδρες οι οποίοι άρχισαν να τον πυροβολούν. Ο Escobar δέχθηκε 6 σφαίρες. Διακομίστηκε στο νοσοκομείο της πόλης αλλά 45 λεπτά αργότερα ανακοινώθηκε ο θάνατός του.
 
Η δολοφονία του συγκλόνισε την χώρα και η τραγική είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου. Στο τελευταίο αντίο, παραβρέθηκαν περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι. Την ίδια νύχτα της δολοφονίας, συνελήφθη για την υπόθεση ο Humberto Castro Muñoz, ο οποίος ομολόγησε τελικά την ενοχή του την επομένη. Ο Muñoz εργαζόταν για λογαριασμό διαφόρων καρτέλ της χώρας, ενώ είχε εργαστεί ως οδηγός των αδελφών Peter David “Pedro” και Juan Santiago Gallón, οι οποίοι φέρονταν να έχουν στοιχηματίσει και να έχουν χάσει σημαντικά ποσά στο Μουντιάλ των ΗΠΑ. Ο Muñoz τελικά έμεινε στο απυρόβλητο. Το 1995 καταδικάστηκε σε 45 χρόνια φυλάκισης, τα οποία το 2001 μειώθηκαν σε 26. Αποφυλακίστηκε τελικά το 2005, έχοντας συμπληρώσει 11 χρόνια φυλάκιση, λόγω καλής διαγωγής. Πραγματική παραφροσύνη.
  
Παρότι οι φήμες οργίασαν και έλεγαν ότι η δολοφονία είχε να κάνει με εμπλοκή του Andrés σε παράνομο στοιχηματισμό, κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε ποτέ και από πουθενά. Ο Andrés Escobar ήταν ένας καλά αμειβόμενος ποδοσφαιριστής, γόνος αρκετά πλούσιας οικογένειας. Πατέρας του ήταν ο τραπεζίτης Darío Escobar. Ο ίδιος ετοιμαζόταν για το ποδοσφαιρικό άλμα στην Ευρώπη. Ποτέ δεν είχε δώσει δικαιώματα. Ο θάνατος του, ήταν αποτέλεσμα της εγωπάθειας ορισμένων κακοποιών, που δεν μπορούσαν να δεχθούν, ότι ένας απλός ποδοσφαιριστής θα τολμούσε να τους αντιμιλήσει. Αυτό ήταν το κοινωνικό καθεστώς στην Κολομβία στα μέσα της δεκαετίας του 90.
 
Μετά την δολοφονία του Escobar, το ποδόσφαιρο στη Κολομβία δεν θα ήταν ποτέ ξανά το ίδιο. Ο Carlos Valderama σταμάτησε το ποδόσφαιρο, ο Faustino Asprilla δεν έπαιξε ποτέ ξανά για την εθνική, πολλοί άλλοι διεθνείς ακολούθησαν τον δρόμο της απόσυρσης. Το ίδιο έκανε και ο προπονητής της ομάδας.
 
Πολλοί από την κοινωνία μας, λένε ότι το ποδόσφαιρο σκότωσε τον Andres. Η αλήθεια είναι όμως, πως ο Andres ήταν ποδοσφαιριστής που σκοτώθηκε από την κοινωνία μας. 
Franscisco Maturana
 
O Pablo Escobar και ο Andrés Escobar, ήταν δυο προσωπικότητες τελείως διαφορετικές, που η μοίρα δεν υπήρχε περίπτωση να τους φέρει πρόσωπο με πρόσωπο, αν δεν μεσολαβούσε το ποδόσφαιρο. Ακόμη και η απλή συνωνυμία τους, έμοιαζε παράταιρη σε σχέση με τον χαρακτήρα των δύο ανδρών. Κι' όμως, ακόμη και σήμερα υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι στην Κολομβία, μεταξύ των οποίων και πολλοί επώνυμοι, που πιστεύουν ότι αν ο Pablo ζούσε, κανένας δεν θα τολμούσε να αγγίξει τον Andrés.


Λίγες ημέρες πριν την δολοφονία του, ο Andrés Escobar παρακινούμενος από έναν καλό του φίλο, δημοσιογράφο, είχε απευθυνθεί μέσω μιας ανοικτής επιστολής του σε εφημερίδα, στους συμπατριώτες του.
 
Ή θα συνεχίσουμε στον κύκλο της βίας, ή θα αποφασίσουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο, ως κοινωνία. Το παγκόσμιο κύπελλο ήταν μια τρομερή εμπειρία. Θα τα πούμε σύντομα. Γιατί η ζωή, δεν τελειώνει εδώ. 
Andres Escobar

Από το Ballacticos.com με μπόλικη δικιά μου περιποίηση

Κυριακή 26 Απριλίου 2015

Το χτύπημα του Σκορπιού

Πέρασαν σχεδόν 20 χρόνια, από την ημέρα (Τετάρτη, 6 Σεπτεμβρίου 1995) που στο παλαιό Wembley Stadium όλος ο ποδοσφαιρικός κόσμος, έγινε μάρτυρας μιας από τις εντυπωσιακότερες αποκρούσεις που έχουμε δει ποτέ από τερματοφύλακα. Ο άνθρωπος που εκείνη την βραδιά, χωρίς να το γνωρίζει, θα περνούσε στην ιστορία, ήταν ο Κολομβιανός René Higuita.

Η Λατινική Αμερική, έχει αναδείξει κατά καιρούς, πολλούς σπουδαίους αλλά και “τρελούς” τερματοφύλακες, όπως ο Αργεντινός Hugo Orlando Gatti, ο Παραγουανός José Luis Chilavert και ο Περουβιανός Ramón Quiroga. Κανείς όμως δεν έφτανε σε “τρέλα” τον σημερινό μας ήρωα. Ο Higuita, ήταν γνωστός στο παγκόσμιο στερέωμα, πριν επιχειρήσει το “χτύπημα του σκορπιού” αλλά για λάθους λόγους. Στο παγκόσμιο κύπελλο του 1990, εναντίον του Καμερούν, ο Higuita είχε φτάσει (όπως συνήθιζε) με την μπάλα στα πόδια, σχεδόν στο κέντρο του γηπέδου, όταν ο μεγάλος Roger Milla, του την απέσπασε, πετυχαίνοντας ίσως το πιο εύκολο γκολ της καριέρας του, εκθέτοντας ταυτόχρονα τον Higuita, στα μάτια όλης της υφηλίου.

Πριν φτάσουμε λοιπόν στην νύχτα της “μεγάλης απόκρουσης”, αξίζει να πάρουμε μια μικρή γεύση από την καριέρα και την ζωή του Higuita, που θα μπορούσε πολύ εύκολα, να γίνει μια επιτυχημένη χολιγουντιανή ταινία.

Γεννήθηκε στην Κολομβία, μια χώρα όπου τα καρτέλ ναρκωτικών και η εγκληματικότητα, δεν είναι καθόλου άγνωστες έννοιες. Στα τέλη του 1980, οι βαρόνοι ναρκωτικών, χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά ποδοσφαιρικές ομάδες, για να μπορούν να ξεπλένουν “βρώμικο” χρήμα και ο Higuita αγωνιζόταν στην Atlético Nacional του Medellín, την ομάδα στην οποία πρόεδρος αλλά και βασικός χρηματοδότης, ήταν ο περιβόητος Pablo Escobar, ένας από τους μεγαλύτερους βαρόνους ναρκωτικών στον κόσμο.

Με την χρηματοδότηση του Escobar, η Nacional, έγινε η πρώτη κολομβιανή ομάδα που κατέκτησε διεθνή τίτλο, το Copa Libertadores του 1989, σε έναν τελικό που κρίθηκε στα πέναλτι, με τον Higuita να αναδεικνύεται σε ήρωα. Η Κολομβία άκμασε ποδοσφαιρικά, τόσο σε εθνικό, όσο και διεθνές επίπεδο, ωστόσο η τραγωδία ήταν πολύ κοντά.

Στο παγκόσμιο κύπελλο του 1994, ο πολύ αγαπητός στους Κολομβιανούς φιλάθλους, Andrés Escobar (απλή συνωνυμία με τον διαβόητο εγκληματία) πέτυχε ένα αυτογκόλ, στον αγώνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που στοίχησε τον αποκλεισμό στην εθνική του ομάδα. Ο άτυχος νέος, έξι (6) ημέρες μετά τον αποκλεισμό της εθνικής ομάδας της Κολομβίας και ένα (1) μήνα πριν τον προγραμματισμένο γάμο του, δολοφονήθηκε από άνθρωπο που δούλευε για βαρόνο ναρκωτικών, ο οποίος, εξαιτίας του αυτογκόλ του Escobar, είχε χάσει πολλά λεφτά στο στοίχημα! Όλη η Κολομβία πένθησε για τον αδικοχαμένο νεαρό, ωστόσο τα καρτέλ συνέχισαν να κάνουν κουμάντο. Αυτά τα καρτέλ ήταν άλλωστε και η αιτία που ο Higuita δεν αγωνίστηκε ούτε λεπτό στο παγκόσμιο κύπελλο του 1994.

Ο λόγος; Όταν η κόρη του Carlos Molina (επίσης εμπόρου ναρκωτικών) απήχθη από άντρες του Escobar, του προέδρου της Nacional δηλαδή, ο Higuita μεσολάβησε, βοηθώντας στην απελευθέρωση της. Κατηγορήθηκε όμως, πως για την βοήθεια που προσέφερε, έλαβε χρηματική ανταμοιβή και πέρασε έξι (6) μήνες στην φυλακή. Μετά δε, την αφελή δήλωση του στα ΜΜΕ της χώρας, ότι είχε σχέσεις με τον Escobar, έχασε και την θέση του στην εθνική ομάδα, από τον Óscar Córdoba.

Τον Σεπτέμβρη του 1995 λοιπόν, με τις μνήμες από την δολοφονία του Escobar, ακόμη νωπές και ενώ ο Higuita προσπαθούσε να χτίσει από την αρχή, την ποδοσφαιρική και προσωπική του υπόληψη, ήρθε ο φιλικός αγώνας με την Αγγλία, στο παλαιό Wembley Stadium.

Η εθνική ομάδα και πολύ περισσότερο, ο λαός πίσω στην Κολομβία, είχε ανάγκη, από μία σπουδαία παράσταση. Ο Carlos Valderrama και ο Faustino Asprilla, ήταν οι επικρατέστεροι για να την προσφέρουν, αλλά ο Higuita τους έκλεψε κυριολεκτικά την δόξα. Η μπάλα έφυγε από τα πόδια του Jamie Redknapp, σε κάτι που ξεκίνησε σαν σέντρα, αλλά κατέληξε να πάρει τροχιά προς την εστία της Κολομβίας.

Ο Higuita φάνηκε για ένα μόνο κλάσμα του δευτερολέπτου, να το σκέφτεται. Αμέσως μετά, έκανε ένα βήμα πίσω και εκτινάχθηκε προς τα εμπρός, σε μια κίνηση, που θυμίζει τους σημερινούς skydivers. Τα πόδια του, σαν άλλο κεντρί σκορπιού, γύρισαν προς το κεφάλι του και απομάκρυναν με εντυπωσιακό τρόπο την μπάλα.


Ο Higuita σηκώθηκε αμέσως και ύψωσε τα χέρια του, δείχνοντας στους συμπαίκτες του τον επόπτη, ο οποίος όμως δεν είχε υποδείξει οφσάιντ! Ο René προσπάθησε να δικαιολογήσει την ενέργεια του, αλλά είναι βέβαιο ότι βαθιά μέσα του, ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος.

Μπορεί ο αγώνας να ήταν φιλικός, μπορεί η συγκεκριμένη κίνηση για τον Higuita, να μην ήταν ιδιαίτερα δύσκολη (συνέχισε να την επαναλαμβάνει και μάλιστα επιτυχημένα, μέχρι τα 40 του χρόνια), ωστόσο εκείνο το βράδυ, μπροστά σε 60.000 φιλάθλους και εκατομμύρια ακόμη που παρακολουθούσαν από τους τηλεοπτικούς δέκτες, μέσα σε έναν ναό του ποδοσφαίρου και με τα περίστροφα, πίσω στην πατρίδα του, να γυαλίζονται, ο Higuita απέδειξε, πρώτα από όλους στον εαυτό του, ότι μπορεί να ήταν ένας άνθρωπος που είχε υποπέσει σε επανειλημμένα σφάλματα, που του κόστισαν ακριβά, αλλά διέθετε σπουδαία προσωπικότητα και εμπιστοσύνη στον εαυτό του, χαρακτηριστικά που του έδωσαν την δύναμη να ξανασηκωθεί και να περάσει στην ιστορία, όχι τόσο για την απόδοση του στους αγωνιστικούς χώρους, αλλά για αυτό που πραγματικά ήταν: ένας εκκεντρικός καλλιτέχνης δηλαδή, με φανατικούς αμφισβητίες και φανατικούς φίλους. Στην περίπτωση του, λίγα δευτερόλεπτα τρέλας, αρκούσαν για την αιωνιότητα.

Και αυτό, δεν μπορεί να του το στερήσει κανείς.

Από το Ballacticos.com με αρκετή δικιά μου περιποίηση

Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2013

Ορισμένοι φίλοι κοιτάζοντας τα διάφορα επιτραπέζια ημερολόγια και την διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, με ρώτησαν γιατί η ημέρα της ισημερίας δεν συμπίπτει με την ημέρα που έχουμε ίση ημέρα και ίση νύχτα.


Πρόκειται για μία πολύ σωστή παρατήρηση, γιατί μερικές φορές παίρνουμε ορισμένα πράγματα ως δεδομένα. Πάρτε, για παράδειγμα, την παρατήρηση των φίλων μου για την Ανατολή και τη Δύση του Ήλιου. Ξέρουμε, δηλαδή, ότι καθημερινά ο Ήλιος θα ανατείλει στην Ανατολή και θα δύσει στη Δύση, και ξέρουμε επίσης ότι η διάρκεια της ημέρας είναι μικρότερη το Χειμώνα και μεγαλύτερη το Καλοκαίρι, ενώ το αντίθετο συμβαίνει για την διάρκεια της νύχτας. Υπάρχουν, όμως, δύο ημέρες στη διάρκεια ενός έτους που η Ημέρα έχει την ίδια διάρκεια με την Νύχτα. Αυτές οι δύο ημέρες ονομάζονται Ισημερίες (ίση μέρα-ίση νύχτα) και σηματοδοτούν η μία την πρώτη μέρα της Άνοιξης και η άλλη την πρώτη μέρα του Φθινοπώρου. Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς συμβαίνει, γιατί αυτό που αποκαλούμε «Ισημερία» (Ανοιξιάτικη και Φθινοπωρινή) δεν είναι στην πραγματικότητα ακριβώς έτσι!

Όπως ξέρετε κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση πάνω στην τροχιά της από αυτήν που βρισκόταν την προηγουμένη, και από κάθε νέα θέση εμείς πάνω στη Γη αντικρίζουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία. Έτσι κάθε φορά που η Γη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο, μας φαίνεται ότι ο Ήλιος ήταν αυτός που συμπλήρωσε έναν κύκλο γύρω από τη Γη, πάνω στην εκλειπτική. Η εκλειπτική δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απεικόνιση, ή η προέκταση πάνω στην ουράνια σφαίρα, της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.


Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση δηλαδή του ισημερινού της Γης και την αποτύπωσή του πάνω στον ουράνιο θόλο) θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δε συμπίπτουν, αλλά αντίθετα τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική. Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής», και τα δύο αυτά σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία».

Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ήλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται εαρινό ισημερινό σημείο, και από την ημέρα αυτή αρχίζει η Άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ήλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται φθινοπωρινό ισημερινό σημείο, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το Φθινόπωρο. Θα θεωρούσε, λοιπόν, κάποιος ότι στις δύο αυτές ημέρες, σε ολόκληρη τη Γη, η νύχτα είναι ίση με την ημέρα, δηλαδή επί 12 ώρες ο Ήλιος βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα και επί 12 ώρες βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, έχουμε δηλαδή ίση-μέρα: ισημερία.


Τα πράγματα, όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι! Γιατί η «ίση μέρα-ίση νύχτα», όταν δηλαδή ό Ήλιος φτάνει στα ισημερινά σημεία, συμβαίνει μόνο στους τόπους που βρίσκονται ακριβώς πάνω στον γήινο ισημερινό. Στις περιοχές που βρίσκονται είτε πάνω είτε κάτω από τον ισημερινό η «ίση μέρα-ίση νύχτα» συμβαίνει μερικές ημέρες πριν ή μετά από την «ισημερία». Πάρτε για παράδειγμα την Αθήνα που βρίσκεται 38 περίπου μοίρες βόρεια του ισημερινού, και παρ’ όλο που ο Ήλιος θα φτάσει στο Φθινοπωρινό ισημερινό σημείο στις 23:44 της Κυριακής, 23 Σεπτεμβρίου 2013, εντούτοις η «ίση μέρα-ίση νύχτα» για την Αθήνα θα συμβεί στις 26 Σεπτεμβρίου όταν η ημέρα και η νύχτα θα έχουν την ίδια διάρκεια!
ΑΝΑΤΟΛΗ & ΔΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
Ημερομηνία
Ανατολή
Δύση
Διάρκεια Ημέρας
Ύψος Ήλιου
20 Σεπ. 2013
07:11
19:25
12h 14m 09s
53,0°
21 Σεπ. 2013
07:12
19:24
12h 11m 44s
52,6°
22 Σεπ. 2013
07:13
19:22
12h 09m 18s
52,2°
23 Σεπ. 2013
07:14
19:21
12h 06m 52s
51,8°
24 Σεπ. 2013
07:15
19:19
12h 04m 27s
51,4°
25 Σεπ. 2013
07:15
19:17
12h 02m 01s
51,0°
26 Σεπ. 2013
07:16
19:16
11h 59m 35s
50,6°
27 Σεπ. 2013
07:17
19:14
11h 57m 10s
50,3°

Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2013

Η Επιταχυνόμενη Διαστολή του Σύμπαντος και η Σκοτεινή Ενέργεια

Από τις αρχές του τρέχοντος μηνός μία καταπληκτικής ανάλυσης φωτογραφική μηχανή 570 megapixels αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων, που έχει τοποθετηθεί στο τηλεσκόπιο τεσσάρων μέτρων Blanco στο Cerro Tololo της Χιλής, ξεκίνησε να καταγράφει τον νυχτερινό ουρανό του Νότιου ημισφαιρίου  κάτι που θα συνεχιστεί για τα επόμενα πέντε χρόνια. Κάθε φωτογραφία καταγράφει 100.000 γαλαξίες, ενώ στο τέλος του προγράμματος θα έχουν καταγραφεί συνολικά 300 εκατομμύρια γαλαξίες και 4.000 supernova εκρήξεις. 


Στο τέλος αυτής της προσπάθειας 200 ερευνητών, από 23 ερευνητικά κέντρα έξη χωρών, θα έχει δημιουργηθεί μία εντυπωσιακή κοσμική ταινία που θα μας ξεναγεί στα 13,82 δισεκατομμύρια χρόνια της εξελικτικής πορείας του Σύμπαντος. Στην ταινία αυτή θα βρίσκεται η απάντηση σε ένα από τα πιο πολύπλοκα και ενδιαφέροντα κοσμολογικά προβλήματα που εντοπίστηκε μόλις πριν από 15 περίπου χρόνια. Πρόκειται για το περίφημο πρόβλημα της επονομαζόμενης «σκοτεινής ενέργειας» που αποτελεί το 68,3% των συστατικών του Σύμπαντος και η οποία τα τελευταία 6,5 δισεκατομμύρια χρόνια υποχρεώνει το Σύμπαν να διαστέλλεται επιταχυνόμενο.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.

Οι περισσότεροι επιστήμονες, μέχρι τα τέλη σχεδόν του περασμένου αιώνα, θεωρούσαν ότι η διαστολή του Σύμπαντος επιβραδύνεται, κάτι που θεωρούνταν απολύτως φυσιολογικό, αφού σ’ αυτές τις κολοσσιαίες κοσμικές κλίμακες η βαρύτητα είναι εκείνη η φυσική αλληλεπίδραση που υπερισχύει. Και καθώς η βαρύτητα είναι πάντα ελκτική, από τη στιγμή της δημιουργίας του και μετά, από τη στιγμή δηλαδή που η Μεγάλη Έκρηξη γέννησε τον ίδιο το χώρο και το χρόνο, η διαστολή του επιβραδύνεται. Γι’ αυτό, όταν ξεκίνησε στα 1987 το διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα Supernova Cosmology Project, ο βασικός του στόχος ήταν να υπολογίσει, μέσα από την ανίχνευση συγκεκριμένων supernova εκρήξεων, αυτόν ακριβώς το ρυθμό επιβράδυνσης της διαστολής του.

Λίγα χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα το 1995, μία δεύτερη ερευνητική ομάδα, η High Z Supernova Team, μπήκε στο παιχνίδι. Τα αποτελέσματα των δύο ερευνητικών ομάδων που ανακοινώθηκαν επίσημα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1998 άφησαν τη διεθνή επιστημονική κοινότητα "με το στόμα ανοιχτό"! Γιατί η ανάλυση των δεδομένων, αντί απλά να οδηγήσει στον υπολογισμό του ρυθμού επιβράδυνσης της διαστολής του Σύμπαντος με περισσότερη ακρίβεια, όπως όλοι περίμεναν, οδήγησε τους ερευνητές στο ακριβώς αντίθετο, στο συμπέρασμα δηλαδή ότι η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται!

Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι, προκειμένου να εξηγηθεί αυτή η επιταχυνόμενη κοσμική διαστολή, το συνολικό απόθεμα μάζας και ενέργειας του Σύμπαντος θα πρέπει να κυριαρχείται από ένα άγνωστο, παράξενο και βαρυτικά απωστικό "κάτι". Αυτό το κάτι το ονόμασαν "σκοτεινή ενέργεια". Και είναι πράγματι σκοτεινή γιατί, ακόμα και σήμερα, 15 χρόνια μετά την επιβεβαίωση της ύπαρξής της, η φύση της σκοτεινής αυτής ενέργειας εξακολουθεί να διαφεύγει από τους επιστήμονες. Με αυτά τα νέα δεδομένα προκύπτει κάτι εξίσου εντυπωσιακό, που αναδεικνύει παράλληλα και τον όγκο της άγνοιάς μας για το Σύμπαν στο οποίο ζούμε. Γιατί φαίνεται ότι από το συνολικό ποσοστό μάζας και ενέργειας του Σύμπαντος ένα συγκλονιστικό 68,3% αντιστοιχεί στην άγνωστη σκοτεινή ενέργεια, ενώ ένα ακόμα 26,8% αντιστοιχεί στην εξίσου άγνωστη σκοτεινή ύλη, και μόλις το 4,9% που απομένει αντιστοιχεί στην κλασική, βαρυονική ύλη από την οποία αποτελούνται τα μυριάδες άστρα των 100 δισεκατομμυρίων γαλαξιών του Σύμπαντος, αλλά κι εμείς οι ίδιοι.

Σήμερα λοιπόν, 2.500 χρόνια από τότε που οι προσωκρατικοί Ίωνες φιλόσοφοι πρώτοι προσπάθησαν να εξηγήσουν "αυτόν τον κόσμο το μικρό τον μέγα" με ορθολογικό τρόπο, απαλλαγμένο από θρησκευτικές δοξασίες και την αναγωγή σε υπερφυσικά φαινόμενα, ένα σχεδόν αιώνα μετά τη μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 20ου αιώνα που βασίστηκε στην Κβαντική Μηχανική και στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, τους θεμέλιους λίθους της σύγχρονης φυσικής, αλλά και 15 χρόνια μετά την επιβεβαίωση της επιταχυνόμενης διαστολής του Σύμπαντος, μια σειρά από κορυφαία κοσμολογικά ερωτήματα εξακολουθούν να παραμένουν αναπάντητα.


Για να περιγράψουμε όσο είναι δυνατό την εξέλιξη των επαναστατικών ιδεών που οδήγησαν την επιστημονική κοινότητα να παραδέχεται σήμερα ότι η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται, θα χρειαστεί να ανατρέξουμε περίπου 100 χρόνια πριν, όταν η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας δεν είχε διατυπωθεί ακόμα, σε μια εποχή όπου ήταν κοινή πεποίθηση ότι το Σύμπαν είναι σταθερό, αιώνιο και αμετάβλητο. Σύμφωνα με το κοσμοείδωλο εκείνης της εποχής, το Σύμπαν αποτελούνταν αποκλειστικά από τον Γαλαξία μας, ένα απομονωμένο δηλαδή σμάρι άστρων περιβαλλόμενο από το απέραντο κενό του διαστήματος. Μέσα σ’ αυτό το γενικότερο κλίμα απόρριψης μιας κοσμολογικής εξέλιξης, κι αυτός ακόμη ο Einstein, που διατύπωσε τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, ήταν αδύνατο να μείνει ανεπηρέαστος. Πιστεύοντας και ο ίδιος ακράδαντα σε ένα στατικό Σύμπαν και συνειδητοποιώντας ότι η επίλυση των εξισώσεων της Γενικής Σχετικότητας αναδεικνύει και δυναμικές λύσεις, με άλλα λόγια επιτρέπει την ύπαρξη είτε διαστελλόμενων είτε συστελλόμενων συμπάντων, ο Einstein προσπάθησε "τεχνητά" να τις "ακυρώσει" εισάγοντας στις εξισώσεις του, κάπως αυθαίρετα ίσως, έναν ακόμη όρο, γνωστό σήμερα ως κοσμολογική σταθερά.

Η κοσμολογική σταθερά αντιπροσώπευε μια μορφή ενέργειας διάχυτης σε όλο το χώρο, η οποία είχε την παράξενη ιδιότητα να αντιστέκεται στη περαιτέρω συστολή του Σύμπαντος ακριβώς κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να οδηγεί σε ένα στατικό Σύμπαν. Σιγά-σιγά όμως η εικόνα των επιστημόνων για το Σύμπαν άρχισε να αλλάζει. Ήδη στα 1922 και 1924, ο Ρώσος μαθηματικός Alexander Friedmann (1888-1925) δημοσίευσε ορισμένες λύσεις των εξισώσεων της Γενικής Σχετικότητας, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε μη στατικά Σύμπαντα. Ούτε όμως ο Einstein ούτε κανένας άλλος ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για το επιστημονικό έργο του Friedmann, ο οποίος πέθανε ένα χρόνο αργότερα από τύφο, μην έχοντας τη δυνατότητα να υποστηρίξει και να κάνει ευρύτερα γνωστές τις απόψεις του. Ανεξάρτητα από τον Friedmann, ένας Βέλγος αστρονόμος και ιερέας ο Georges Lemaitre (1894-1966) κατέληξε το 1927 στο ίδιο ακριβώς συμπέρασμα, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα προχώρησε ακόμη περισσότερο, προτείνοντας ότι το Σύμπαν προήλθε από ένα υπέρπυκνο και υπέρθερμο "αρχέγονο άτομο" ενέργειας.


Οι πρώτες ισχυρές παρατηρησιακές ενδείξεις ότι "υπάρχουν πολλά περισσότερα εκεί έξω απ’ όσα ονειρεύονταν" ως τότε οι επιστήμονες δεν άργησαν να έρθουν, αρχικά μέσα από τις μελέτες του αστρονόμου Vesto Slipher (1875-1969) και άλλων. Κορυφώθηκαν όμως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 με τις πρωτοποριακές παρατηρήσεις του Αμερικανού αστρονόμου Edwin Hubble (1889-1953). Χρησιμοποιώντας το νέο τηλεσκόπιο Hooker στο Αστεροσκοπείο του όρους Wilson, ο Hubble συνειδητοποίησε αρχικά ότι οι αμυδροί "νεφελοειδείς" που είχαν εντοπιστεί από λιγότερο ισχυρά τηλεσκόπια της εποχής του ήταν στην πραγματικότητα άλλοι γαλαξίες σαν τον δικό μας. Η "απομάκρυνση" του ανθρώπου από το κέντρο του κόσμου που είχε ξεκινήσει με την απόρριψη αρχικά του γεωκεντρικού και αργότερα του ηλιοκεντρικού συστήματος συνεχίστηκε έτσι και με τον Hubble, ο οποίος απέδειξε ότι όχι μόνο ο Ήλιος μας αλλά ούτε κι ο Γαλαξίας μας κατείχε κάποια ξεχωριστή θέση στο Σύμπαν. Λίγο αργότερα, διαπιστώνοντας ότι οι γαλαξίες αυτοί απομακρύνονταν από εμάς με ταχύτητες ανάλογες της απόστασής τους, ο Hubble ανακάλυψε και την διαστολή του Σύμπαντος. Το αναμφισβήτητο αυτό γεγονός υποχρέωσε τον Einstein να αποσύρει από τις εξισώσεις της Γενικής Σχετικότητας την κοσμολογική σταθερά, παραδεχόμενος ότι η εισαγωγή της ήταν "η μεγαλύτερη γκάφα της ζωής" του.

Έκτοτε, και για αρκετά χρόνια, η πιθανότητα ύπαρξης μιας τέτοιας βαρυτικά απωστικής ενέργειας παρέμενε ως ένα ακόμα ενδιαφέρον παράδοξο, αν και όπως έγραφε πριν από σχεδόν 40 χρόνια ο μεγάλος Αμερικανο-Ρώσος κοσμολόγος George Gamow (1904-1968) στην αυτοβιογραφία του: "Η γκάφα αυτή, την οποία εν τέλει ο ίδιος ο Einstein απέρριψε, χρησιμοποιείται μερικές φορές, ακόμα και σήμερα, από τους κοσμολόγους και η κοσμολογική σταθερά ανασηκώνει το απειλητικό της κεφάλι ξανά και ξανά και ξανά".

Απ’ ό,τι φαίνεται είχε δίκιο γιατί η κοσμολογική σταθερά "ήρθε τελικά για να μείνει". Και δεν αποκλείεται να αποδειχθεί ότι ίσως η "μεγαλύτερη γκάφα της ζωής" του Einstein δεν ήταν τόσο η εισαγωγή της κοσμολογικής σταθεράς στις εξισώσεις της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας όσο αυτή ακριβώς η απόρριψή της. Γιατί οι επιστήμονες σήμερα υιοθετούν την άποψη ότι η επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος θα πρέπει να οφείλεται σε κάποιον φυσικό μηχανισμό ανάλογο ίσως της κοσμολογικής σταθεράς.


Η τυχαία ανακάλυψη το 1965 από τους Arno Penzias (1933- ) και Robert Wilson (1936- ) της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου, του θερμικού αυτού υπολείμματος του υπέρθερμου παρελθόντος του αρχέγονου Σύμπαντος, αποτέλεσε το δεύτερο, μετά τη διαστολή του Σύμπαντος, θεμελιώδες παρατηρησιακό δεδομένο πάνω στο οποίο στηρίζεται η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Το τρίτο αφορά στην επονομαζόμενη εποχή της πυρηνοσύνθεσης και στις μετρήσιμες περιεκτικότητες του νεαρού Σύμπαντος σε υδρογόνο, ήλιο και λίθιο, οι οποίες ταιριάζουν απόλυτα με αυτές που προβλέπει η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Οι τρεις αυτές θεμελιώδεις παρατηρήσεις σε συνδυασμό με τις μελέτες, μεταξύ άλλων, των Friedmann, Lemaitre και Gamow οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι εάν γυρίσουμε την κοσμική ταινία της εξέλιξης του Σύμπαντος προς τα πίσω, όταν οι γαλαξίες του Σύμπαντος βρίσκονταν πλησιέστερα ο ένας με τον άλλον, όταν το ίδιο το Σύμπαν γινόταν ολοένα και νεότερο, ολοένα και θερμότερο, θα φτάσουμε σε ένα "σημείο" όπου η πυκνότητα και η θερμοκρασία του γίνονται άπειρες, όπου ο χώρος και ο χρόνος παύουν να έχουν νόημα. Πρόκειται για τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, που πριν από 13,82 δισεκατομμύρια χρόνια δημιούργησε τον ίδιο το χώρο και το χρόνο, καθώς και όλη την ύλη και την ενέργεια που εμπεριέχει. Από τη στιγμή αυτή και μετά, το Σύμπαν συνέχισε να διαστέλλεται με επιβραδυνόμενο ρυθμό εξαιτίας της βαρύτητας που τείνει να φρενάρει την επέκτασή του, ενώ η θερμοκρασία του συνεχώς μειώνονταν.

Με εξαίρεση τα πρώτα κλάσματα του δευτερολέπτου μετά τη δημιουργία του, η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης περιγράφει με μεγάλη ακρίβεια την μετέπειτα εξέλιξή του. Αντιμετωπίζει εντούτοις ορισμένα θεμελιώδη προβλήματα, τα οποία εικάζεται ότι αίρονται στο πλαίσιο της θεωρίας του Πληθωριστικού Σύμπαντος, η αρχική μορφή της οποίας αποδίδεται συνήθως σε δημοσίευση του αμερικανού φυσικού Alan Guth (1947- ) το 1981, αν και λίγους μήνες νωρίτερα ο Έλληνας αστροφυσικός Δημοσθένης Καζάνας (1950- ) είχε κινηθεί στα ίδια περίπου πλαίσια σε μελέτη του που είχε δημοσιευθεί το 1980. Σύμφωνα με τη θεωρία του Πληθωρισμού, για ένα απειροελάχιστο χρονικό διάστημα το πολύ νεαρό Σύμπαν διογκώθηκε με εκρηκτικό τρόπο, εξαιτίας μιας άγνωστης μορφής ενέργειας που προκάλεσε ένα είδος κοσμικής βαρυτικής απώθησης και οδήγησε σε μια εκθετικά επιταχυνόμενη διαστολή. Εάν λοιπόν εξαιρέσουμε αυτήν τη πρώτη, απειροελάχιστη χρονικά αλλά ακραία εκθετική διαστολή του εμβρυακού Σύμπαντος, οι αστρονομικές παρατηρήσεις των τελευταίων 15 ετών μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το Σύμπαν εισήλθε σε μια δεύτερη, αλλά πιο ομαλή περίοδο επιταχυνόμενης διαστολής, που οφείλεται στην σκοτεινή ενέργεια ή, για να είμαστε πιο ωμοί, που δεν γνωρίζουμε ακόμη τι την προκαλεί. Μια πιθανή εξήγηση είναι ένας φυσικός μηχανισμός, αντίστοιχος με την κοσμολογική σταθερά του Einstein.


Το εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι κάτι αντίστοιχο με την κοσμολογική σταθερά του Einstein προβλέπεται και από την κβαντική φυσική, τη φυσική του ελάχιστου. Ο κενός χώρος, λέει η κβαντική φυσική, δεν είναι στην πραγματικότητα καθόλου κενός αλλά αντίθετα είναι γεμάτος με μια "θάλασσα" εικονικών στοιχειωδών σωματιδίων που δημιουργούνται ξαφνικά και εξαϋλώνονται τόσο αστραπιαία που η απευθείας ανίχνευσή τους είναι αδύνατη. Το γεγονός αυτό προσδίδει στον κενό χώρο μια ενεργειακή πυκνότητα, μιας μορφής ενέργεια, αντίστοιχη κατά κάποιο τρόπο με την κοσμολογική σταθερά του Einstein. Μια παράξενη ενέργεια με αρνητική πίεση, που της προσδίδει βαρυτικά απωστικές ιδιότητες.

Όταν όμως οι επιστήμονες προσπάθησαν να υπολογίσουν αυτή την ενέργεια του κενού βασισμένοι στις γνώσεις τους της κβαντικής φυσικής βρέθηκαν μπροστά σε ένα ακόμα παράδοξο αφού η τιμή στην οποία κατέληξαν ήταν 10 στην 120η δύναμη φορές μεγαλύτερη από αυτήν που απαιτείται για να εξηγήσει την κοσμική επιτάχυνση. Ένας ασύλληπτα ακραίος αριθμός, ακόμα και για τα κοσμολογικά δεδομένα, αφού για παράδειγμα από τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης μέχρι σήμερα έχει περάσει ένας αριθμός της τάξης των 10 στην 17η δύναμη "μόλις" δευτερολέπτων. Για να το πούμε διαφορετικά, αν και η κβαντική μηχανική μας προσφέρει με απόλυτα φυσικό τρόπο έναν υποψήφιο για τη σκοτεινή ενέργεια, ο υποψήφιος αυτός είναι 120 τάξεις μεγέθους μεγαλύτερος από αυτόν που θέλουμε. Και για να γίνουν τα πράγματα ακόμη πιο δυσνόητα, η κοσμική επιτάχυνση του Σύμπαντος, η στιγμή δηλαδή που η κοσμολογική σταθερά, ή οτιδήποτε άλλο είναι αυτή η σκοτεινή ενέργεια, υπερίσχυσε της βαρυτικής αλληλεπίδρασης, φαίνεται να ξεκίνησε πριν από περίπου 6,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Γιατί όμως τότε και όχι νωρίτερα ή αργότερα; Η βαθύτερη αιτία γι’ αυτό παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστη.

Άλλοι επιστήμονες πάλι, υιοθετούν την άποψη ότι η σκοτεινή ενέργεια είναι κάποιο νέο είδος δυναμικού ενεργειακού πεδίου, διάχυτου σε όλο το χώρο, που ονομάστηκε πεμπτουσία, η οποία σε αντίθεση με τη κοσμολογική σταθερά μεταβάλλεται στο χώρο και στο χρόνο. Κάποιοι άλλοι, τέλος, που αποτελούν και τη μειοψηφία, υποστηρίζουν ότι η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Einstein κάπου καταρρέει και απαιτείται μια νέα θεωρία βαρύτητας.


Όπως και να 'χει το πράγμα, η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, ένα από τα κορυφαία επιστημονικά επιτεύγματα της ανθρώπινης νόησης και ο ακρογωνιαίος λίθος της σύγχρονης επιστήμης, έδωσε, μαζί με τη Κβαντική Φυσική, το έναυσμα για τη μεγάλη επανάσταση που σημειώθηκε στην εξέλιξη των ιδεών στις φυσικές επιστήμες, ο απόηχος της οποίας ακούγεται μέχρι σήμερα. Κι όμως, εξακολουθούμε ακόμα να αγνοούμε πολλά. Ποιος, για παράδειγμα, είναι ο βαθύτερος φυσικός μηχανισμός που προκάλεσε την εποχή του κοσμολογικού πληθωρισμού; Σχετίζεται η εκθετικά επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος στη διάρκεια της πληθωριστικής εποχής με την επιταχυνόμενη διαστολή που προκαλεί η παρουσία της σκοτεινής ενέργειας; Ποια είναι η φύση της σκοτεινής ενέργειας; Παραμένει η πυκνότητά της σταθερή στο χρόνο ή μεταβάλλεται;

Για να βρεθούν οι απαντήσεις σ’ αυτά και σ’ άλλα θεμελιώδη κοσμολογικά ερωτήματα, για να καταφέρουμε, με άλλα λόγια, να αποκαλύψουμε την πολύ καλά κρυμμένη ρότα που οδηγεί στην Ιθάκη της κοσμολογικής γνώσης, θα χρειαστεί μια νέα επιστημονική επανάσταση η οποία θα ξεκινά από εκεί που μας άφησε ο Einstein. Το ερευνητικό πρόγραμμα της NASA "Πέρα από τον Einstein" (Beyond Einstein) σχεδιάστηκε με σκοπό να βοηθήσει τους επιστήμονες να κάνουν τα πρώτα τους βήματα σ’ αυτό το δύσβατο μονοπάτι, προτείνοντας μεταξύ άλλων την υλοποίηση συγκεκριμένων ερευνητικών προγραμμάτων και διαστημικών αποστολών, σχεδιασμένων να διερευνήσουν αυτά ακριβώς τα ερωτήματα. Ένα από τα τέσσερα ερευνητικά προγράμματα που θα διερευνήσουν το δεδομένο θέμα είναι κι αυτό που ξεκίνησε στις αρχές του μήνα στη Χιλή. 

Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ δήλωσε πρόσφατα ότι η αποκρυπτογράφηση της φύσης της σκοτεινής ενέργειας είναι ίσως το πιο σημαντικό από τα αναπάντητα ακόμη ερωτήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Αστροφυσική. Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μέσα από τις προσπάθειες των επιστημόνων να το απαντήσουν, οι γνώσεις μας για τον χώρο, τον χρόνο και την ύλη, αλλά και γι’ αυτήν ακόμη την μελλοντική εξέλιξη του ίδιου του Σύμπαντος, θα διευρυνθούν εντυπωσιακά. Πόσο λάθος είχαν τελικά όλοι εκείνοι οι επιστήμονες, οι φιλόσοφοι και οι λόγιοι που στα τελευταία 300 και συναρπαστικότερα χρόνια της εξέλιξης των ιδεών στις φυσικές επιστήμες αποφαίνονταν κατά καιρούς ότι "το τέλος της φυσικής" πλησίαζε και ότι σύντομα θα αποκαλύπταμε τους φυσικούς νόμους που διέπουν τη λειτουργία του Σύμπαντος σε όλο τους το μεγαλείο! Κι όμως κάθε φορά μια νέα επιστημονική επανάσταση τους διέψευδε, ανοίγοντας καινούριους ορίζοντες προς διερεύνηση. Η στιγμή για την επόμενη επανάσταση ίσως να πλησιάζει. Και ίσως σε τελική ανάλυση να είχε απόλυτο δίκιο ο μεγάλος προσωκρατικός φιλόσοφος Ηράκλειτος, που κι αυτόν τον είχαν χαρακτηρίσει "σκοτεινό", όταν έλεγε ότι "η φύσις κρύπτεσθαι φιλεί".

Των Διονύση  Π. Σιμόπουλου,  Διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου και  
Αλέξη  Α. Δεληβοριά Αστρονόμου Ευγενιδείου Πλανηταρίου.
Αναδημοσίευση από το site του περιοδικού "ΠΤΗΣΗ και ΔΙΑΣΤΗΜΑ" και αργότερα από τη pemptousia.gr